Bariery komunikacyjne – jakie są najczęstsze bariery w komunikacji

Czasami osiągnięcie porozumienia między nadawcą, a odbiorcą nie jest możliwe, co więcej wynika to z wielu czynników, które powszechnie określa się jako bariery komunikacyjne. Przeszkody te mogą doprowadzić do całkowitego braku zrozumienia albo zniekształcania przekazu i w konsekwencji – problemów z jego odpowiednią interpretacją. Przyjrzyjmy się bliżej wszystkim barierom i zastanówmy się, jak je pokonać.

Bariery komunikacyjne, przez które nie osiągniesz porozumienia

Temat barier, jakie mogą zachodzić w komunikacji interpersonalnej, jest bardzo szeroki ale jest też podejmowany przez wielu badaczy. Z tego też względu powstaje wiele podziałów, które wyodrębniają różne przeszkody na drodze do porozumienia. W artykule Komunikacja interpersonalna – jak dogadać się z innymi? przedstawiliśmy własne spojrzenie na bariery w komunikacji interpersonalnej, w skład których weszły:

• różnice językowe,
• szumy komunikacyjne,
• odmienne postrzeganie rzeczywistości,
• niespójność komunikatów werbalnych i niewerbalnych,
• nadmiar emocji,
• nadmiar informacji,
• brak zaufania

Warto jednak spojrzeć na temat szerzej i przytoczyć kilka innych podziałów. Powstały one w wyniku badań innych specjalistów z zakresu komunikacji interpersonalnej.

Przeszkody w komunikacji okiem specjalistów

Na początek warto przytoczyć klasyfikację amerykańskiego psychologa Thomasa Gordona, dzięki któremu poznaliśmy trzy kategorie błędów komunikacyjnych:

Wymienione wyżej błędy komunikacyjne nie tylko mogą spowodować, że konkretnego problemu nie da się rozwiązać, ale mogą doprowadzić do powstania nowych problemów. Co więcej – tworzą dystans pomiędzy rozmówcami i powodują, że nadawca komunikatu traci w oczach odbiorcy, co znacznie oddala do osiągnięcia porozumienia.

Inny ciekawy podział zaproponował Gabriel Łasiński. Jest to podział na bariery:

Jak więc widać, bariery w komunikacji mogą wynikać zarówno z błędów językowych i psychologicznych, jak i z czynników zewnętrznych. O ile z tymi ostatnimi łatwo sobie poradzić (zamknąć okno, gdy hałas dobiega z zewnątrz albo umówić się na spotkanie w innym terminie), o tyle problemy wewnętrzne są o wiele bardziej skomplikowane do wyeliminowania. Dlatego też, chcąc uniknąć błędów komunikacyjnych, skorzystaj z kilku naszych porad – pomoże Ci to w lepszym dogadywaniu się z innymi!

Jak rozmawiać, aby nie pojawiły się bariery i błędy komunikacyjne?

1. Bariery komunikacyjne – dostosowuj język do rozmówcy

Bardzo częste błędy komunikacyjne wynikają z tego, że nadawca operuje językiem niedopasowanym do odbiorcy. Mowa tutaj zarówno o stosowaniu regionalizmów i kolokwializmów, jak i zbyt prostego lub zawiłego języka. Staraj się zawsze mówić tak, aby być zrozumianym. W przeciwnym razie osiągnięcie porozumienia będzie niemożliwe.

2. Bariery komunikacyjne – bądź przygotowany do rozmowy

Choć spontaniczność popłaca i powoduje, że prezentujemy się naturalnie, to warto być przygotowanym merytorycznie do rozmowy. Szczególnie jeśli chodzi o tą oficjalną, która wymagać będzie od Ciebie kontrargumentowania albo odpowiedzi na pytania. Bez odpowiedniego przygotowania możesz zyskać łatkę osoby niekompetentnej, a przede wszystkim mało profesjonalnej.

3. Bariery komunikacyjne- słuchaj uważnie swojego rozmówcy

Lekceważenie rozmówcy to duży błąd, który może bardzo szybko zrujnować długo budowaną relację. Słuchaj, interpretuj, a także wyciągaj wnioski. Dzięki temu nie tylko okażesz swojemu rozmówcy szacunek, ale również będziesz mógł w odpowiedni sposób odnieść się do jego słów.

4. Bariery komunikacyjne – Opanuj stres i strach

Pewność siebie (choć nie nadmierna!) to podstawa kontaktu z innymi. Stresując się albo obawiając rozmowy, możesz okazać się nierównorzędnym partnerem, co więcej negatywnie nastawić się do rozmowy. A to bariera komunikacyjna, która uniemożliwi Ci nawiązanie choćby nici porozumienia.

5. Bariery komunikacyjne – nie oceniaj

Każdy z nas ma skłonność do oceniania innych i dlatego im lepiej uświadomimy sobie problemy, które mogą się z tym wiązać, tym lepiej. Ocenianie uniemożliwi Ci wyciąganie prawidłowych wniosków, a także zaburzy postrzeganie rzeczywistości taką, jaka jest naprawdę. Dlatego opieraj się wyłącznie na faktach.

6. Bariery komunikacyjne – zachowaj koncentrację

Nie każda rozmowa będzie fascynująca, jak również nie każda zmieni Twoje życie. Mimo to nawet w momentach największego znużenia, bądź skoncentrowany. Wyrazisz tym szacunek do rozmówcy, a także nie stracisz wątku. Kto wie, czy z początkowo nużącej konwersacji, nie wyniknie coś, co rzeczywiście zmieni Twoje życie?

7. Bariery komunikacyjne – nie krytykuj i nie rozkazuj

Fundamentem każdej rozmowy jest równorzędność nadawcy, a także odbiorcy. Mowa tu o wszelkich rozkazach, jak również zbędnych słowach krytyki. A tym bardziej o wyzwiskach, czyli czymś niedopuszczalnym i to niezależnie od statusu rozmówców oraz ich wieku czy przekonań.

8. Bariery komunikacyjne – nie moralizuj

Pouczanie innych w sytuacji, gdy nie zostałeś o to poproszony, to nie tylko błąd w komunikacji, ale również nietakt. Dlatego doradzaj tylko wtedy, gdy wiesz, że odbiorca oczekuje tego od Ciebie.

9. Bariery komunikacyjne – nie mów za dużo i za szybko

Natłok przekazywanych przez Ciebie informacji sprawi, że odbiorca nie zapamięta zbyt wiele, podobnie jak w przypadku pojawienia się nadmiernego pośpiechu. Staraj się więc, by Twój rozmówca miał szansę wychwycić wszystkie informacje i daj mu więcej czasu na interpretację.

10. Bariery komunikacyjne – pamiętaj o zasadach komunikacji werbalnej i niewerbalnej

Poznanie zasad, jakimi rządzi się zarówno komunikacja werbalna, jak i niewerbalna to absolutna podstawa. Warto wiedzieć co i jak mówić i jakich gestów używać, a także poznać znaczenie mimiki w budowaniu relacji. Dzięki temu nie tylko pokonasz wszelkie bariery komunikacyjne. Będzie Ci dużo łatwiej przychodzić dogadywanie się z innymi.

Bariery komunikacyjne – co jeszcze?

Chcąc przyswoić zasady związane z komunikacją interpersonalną, skorzystaj ze specjalistycznych szkoleń, dzięki którym poznasz teorię i praktykę. Zdobytą wiedzę wykorzystasz zarówno na płaszczyźnie życia prywatnego, jak i zawodowego!

Maciej Wiśniewski 
Redakcja MTConsulting

Podobne artykuły:

Komunikacja interpersonalna – jak dogadać się z innymi? Komunikacja niewerbalna, czyli o gestach, które mają znaczenie Komunikacja werbalna – podstawa w relacjach z innymi