Czasami osiągnięcie porozumienia między nadawcą, a odbiorcą nie jest możliwe, co więcej wynika to z wielu czynników, które powszechnie określa się jako bariery komunikacyjne. Przeszkody te mogą doprowadzić do całkowitego braku zrozumienia albo zniekształcania przekazu i w konsekwencji – problemów z jego odpowiednią interpretacją. Przyjrzyjmy się bliżej wszystkim barierom i zastanówmy się, jak je pokonać.

Bariery komunikacyjne, przez które nie osiągniesz porozumienia

Temat barier, jakie mogą zachodzić w komunikacji interpersonalnej, jest bardzo szeroki ale jest też podejmowany przez wielu badaczy. Z tego też względu powstaje wiele podziałów, które wyodrębniają różne przeszkody na drodze do porozumienia. W artykule Komunikacja interpersonalna – jak dogadać się z innymi? przedstawiliśmy własne spojrzenie na bariery w komunikacji interpersonalnej, w skład których weszły:

• różnice językowe,
• szumy komunikacyjne,
• odmienne postrzeganie rzeczywistości,
• niespójność komunikatów werbalnych i niewerbalnych,
• nadmiar emocji,
• nadmiar informacji,
• brak zaufania

Warto jednak spojrzeć na temat szerzej i przytoczyć kilka innych podziałów. Powstały one w wyniku badań innych specjalistów z zakresu komunikacji interpersonalnej.

Przeszkody w komunikacji okiem specjalistów

Na początek warto przytoczyć klasyfikację amerykańskiego psychologa Thomasa Gordona, dzięki któremu poznaliśmy trzy kategorie błędów komunikacyjnych:

[su_table responsive=”yes”]

Osądzanie	Dawanie rozwiązań	Unikanie udziału w troskach
Krytykowanie	Rozkazywanie	Odwracanie uwagi
Wyzywanie	Grożenie	Logiczne argumentowanie
Stawianie diagnozy	Moralizowanie	Uspokajanie
Chwalenie + ocenianie	Stawianie niewłaściwych pytań
	Doradzanie

[/su_table]

Wymienione wyżej błędy komunikacyjne nie tylko mogą spowodować, że konkretnego problemu nie da się rozwiązać, ale mogą doprowadzić do powstania nowych problemów. Co więcej – tworzą dystans pomiędzy rozmówcami i powodują, że nadawca komunikatu traci w oczach odbiorcy, co znacznie oddala do osiągnięcia porozumienia.

Inny ciekawy podział zaproponował Gabriel Łasiński. Jest to podział na bariery:

[su_table responsive=”yes”]

Semantyczne	Psychologiczne	Fizyczne i środowiskowe
Zniekształcanie informacji	Negatywne nastawienie	Hałas
Wielkość, szybkość i objętość informacji	Nieśmiałość	Temperatura
Niezrozumiała tematyka	Brak zainteresowanie problemem	Miejsce
Niezrozumiały język	Zbyt duże zaangażowanie emocjonalne	Pora dnia
	Lekceważenie słuchaczy	Awaria sieci telekomunikacyjnych
	Brak przygotowania merytorycznego	Zbyt duża liczba uczestników
	Dogmatyzm myślenia	Zła aranżacja pomieszczenia
	Brak koncentracji	Presja czasu
	Monotonność wypowiedzi
	Różnice temperamentów
	Nieumiejętność słuchania
	Zmęczenie

[/su_table]

Jak więc widać, bariery w komunikacji mogą wynikać zarówno z błędów językowych i psychologicznych, jak i z czynników zewnętrznych. O ile z tymi ostatnimi łatwo sobie poradzić (zamknąć okno, gdy hałas dobiega z zewnątrz albo umówić się na spotkanie w innym terminie), o tyle problemy wewnętrzne są o wiele bardziej skomplikowane do wyeliminowania. Dlatego też, chcąc uniknąć błędów komunikacyjnych, skorzystaj z kilku naszych porad – pomoże Ci to w lepszym dogadywaniu się z innymi!

bariery w komunikacji mogą wynikać zarówno z błędów językowych i psychologicznych, jak i z czynników zewnętrznych Click To Tweet

Jak rozmawiać, aby nie pojawiły się bariery i błędy komunikacyjne?

1. Bariery komunikacyjne – dostosowuj język do rozmówcy

Bardzo częste błędy komunikacyjne wynikają z tego, że nadawca operuje językiem niedopasowanym do odbiorcy. Mowa tutaj zarówno o stosowaniu regionalizmów i kolokwializmów, jak i zbyt prostego lub zawiłego języka. Staraj się zawsze mówić tak, aby być zrozumianym. W przeciwnym razie osiągnięcie porozumienia będzie niemożliwe.

2. Bariery komunikacyjne – bądź przygotowany do rozmowy

Choć spontaniczność popłaca i powoduje, że prezentujemy się naturalnie, to warto być przygotowanym merytorycznie do rozmowy. Szczególnie jeśli chodzi o tą oficjalną, która wymagać będzie od Ciebie kontrargumentowania albo odpowiedzi na pytania. Bez odpowiedniego przygotowania możesz zyskać łatkę osoby niekompetentnej, a przede wszystkim mało profesjonalnej.

3. Bariery komunikacyjne- słuchaj uważnie swojego rozmówcy

Lekceważenie rozmówcy to duży błąd, który może bardzo szybko zrujnować długo budowaną relację. Słuchaj, interpretuj, a także wyciągaj wnioski. Dzięki temu nie tylko okażesz swojemu rozmówcy szacunek, ale również będziesz mógł w odpowiedni sposób odnieść się do jego słów.

4. Bariery komunikacyjne – Opanuj stres i strach

Pewność siebie (choć nie nadmierna!) to podstawa kontaktu z innymi. Stresując się albo obawiając rozmowy, możesz okazać się nierównorzędnym partnerem, co więcej negatywnie nastawić się do rozmowy. A to bariera komunikacyjna, która uniemożliwi Ci nawiązanie choćby nici porozumienia.

5. Bariery komunikacyjne – nie oceniaj

Każdy z nas ma skłonność do oceniania innych i dlatego im lepiej uświadomimy sobie problemy, które mogą się z tym wiązać, tym lepiej. Ocenianie uniemożliwi Ci wyciąganie prawidłowych wniosków, a także zaburzy postrzeganie rzeczywistości taką, jaka jest naprawdę. Dlatego opieraj się wyłącznie na faktach.

6. Bariery komunikacyjne – zachowaj koncentrację

Nie każda rozmowa będzie fascynująca, jak również nie każda zmieni Twoje życie. Mimo to nawet w momentach największego znużenia, bądź skoncentrowany. Wyrazisz tym szacunek do rozmówcy, a także nie stracisz wątku. Kto wie, czy z początkowo nużącej konwersacji, nie wyniknie coś, co rzeczywiście zmieni Twoje życie?

7. Bariery komunikacyjne – nie krytykuj i nie rozkazuj

Fundamentem każdej rozmowy jest równorzędność nadawcy, a także odbiorcy. Mowa tu o wszelkich rozkazach, jak również zbędnych słowach krytyki. A tym bardziej o wyzwiskach, czyli czymś niedopuszczalnym i to niezależnie od statusu rozmówców oraz ich wieku czy przekonań.

Fundamentem każdej rozmowy jest równorzędność nadawcy i odbiorcy Click To Tweet

8. Bariery komunikacyjne – nie moralizuj

Pouczanie innych w sytuacji, gdy nie zostałeś o to poproszony, to nie tylko błąd w komunikacji, ale również nietakt. Dlatego doradzaj tylko wtedy, gdy wiesz, że odbiorca oczekuje tego od Ciebie.

9. Bariery komunikacyjne – nie mów za dużo i za szybko

Natłok przekazywanych przez Ciebie informacji sprawi, że odbiorca nie zapamięta zbyt wiele, podobnie jak w przypadku pojawienia się nadmiernego pośpiechu. Staraj się więc, by Twój rozmówca miał szansę wychwycić wszystkie informacje i daj mu więcej czasu na interpretację.

10. Bariery komunikacyjne – pamiętaj o zasadach komunikacji werbalnej i niewerbalnej

Poznanie zasad, jakimi rządzi się zarówno komunikacja werbalna, jak i niewerbalna to absolutna podstawa. Warto wiedzieć co i jak mówić i jakich gestów używać, a także poznać znaczenie mimiki w budowaniu relacji. Dzięki temu nie tylko pokonasz wszelkie bariery komunikacyjne. Będzie Ci dużo łatwiej przychodzić dogadywanie się z innymi.

Bariery komunikacyjne – co jeszcze?

Chcąc przyswoić zasady związane z komunikacją interpersonalną, skorzystaj ze specjalistycznych szkoleń, dzięki którym poznasz teorię i praktykę. Zdobytą wiedzę wykorzystasz zarówno na płaszczyźnie życia prywatnego, jak i zawodowego!

Maciej Wiśniewski 
Redakcja MTConsulting