Zasoby ludzkie, znane też jako Human Resources (HR), stanowią trzon organizacji i adaptują się do zmian w świecie biznesu. W artykule przyjrzymy się, jak wygląda praca działu HR oraz jakie są różnice między działem HR a HRM oraz działem HR a kadrami. Odpowiemy na pytanie, jakie umiejętności są kluczowe dla specjalistów HR oraz jak nowoczesne technologie wspomagają ich działania. Przeanalizujemy ścieżki kariery w HR, potrzebne wykształcenie i rolę outsourcingu w branży. 

Co to jest HR? 

Zasoby ludzkie, HR (od ang. human resources) – pojęcie mające dwojakie znaczenie. Pierwsze wywodzi się z nauk społecznych i zgodnie z klasyczną szkołą ekonomii oznacza pracę (siłę roboczą) jako jeden z trzech środków produkcji. Druga powszechnie stosowana definicja HR (Human Resource z języka angielskiego) odnosi się do kapitału ludzkiego, czyli wiedzy i umiejętności jednostek zarządzanych przez dział HR. Jednocześnie termin HR jest używany jako synonim dla określenia „dział HR”, którego funkcją jest zarządzanie zasobami ludzkimi. 

„Nadrzędnym celem human resource (HR) jest zapewnienie, że organizacja jest w stanie osiągać sukcesy dzięki pracownikom.” (Armstrong, Michael (2009). Armstrong’s handbook of human resource management practice.) 

Human Resources – miękki i twardy 

W Human Resources można wyróżnić dwa fundamentalne podejścia: HR miękki i HR twardy. Oba te modele oferują unikalne strategie i praktyki, które mają na celu optymalizację wydajności i satysfakcji pracowników, jednak różnią się swoim punktem ciężkości – od ludzi do procesów. Zrozumienie tych dwóch podejść pozwala na lepsze dostosowanie strategii HR do celów i kultury organizacji. 

HR miękki

Miękki HR koncentruje się na aspektach ludzkiej pracy. Promuje strategie zarządzania, które stawiają na pierwszym miejscu dobrostan, motywację i rozwój pracowników. W tym podejściu, pracownicy są postrzegani jako kluczowe zasoby, których potencjał, zaangażowanie i lojalność można maksymalizować poprzez odpowiednie wsparcie, otwartą komunikację i możliwości rozwoju. HR miekki podkreśla znaczenie kultury organizacyjnej, zaufania, zespołowości oraz przywództwa opartego na wsparciu.

HR twardy

Twardy HR skupia się na strategicznych i kwantyfikowalnych aspektach zarządzania personelem. Pracownicy są rozumiani w kategoriach „zasobów” niż „ludzi”, a decyzje HR opierają się na danych, analizach i systemach. Podejście to akcentuje znaczenie efektywności operacyjnej, optymalizacji procesów, oceny wydajności oraz minimalizacji kosztów. HR twardy wykorzystuje narzędzia i technologie do zarządzania zasobami ludzkimi, takie jak systemy informatyczne do śledzenia wyników i automatyzacji procesów rekrutacyjnych.

Dział Human Resources 

Dział HR to jednostka w organizacji odpowiedzialna za zarządzanie zasobami ludzkimi i wspieranie celów biznesowych przedsiębiorstwa poprzez zastosowanie technologii i strategii rozwoju. 

Zasoby ludzkie (znane również jako zarządzanie zasobami ludzkimi, zarządzanie zasobami ludzkimi, skrót HRM, lub zarządzanie siłą roboczą ) odnoszą się do obszaru administracji biznesowej, który zajmuje się czynnikiem produkcji pracy i personelem. Zasoby ludzkie działają w organizacjach. Ich podstawowymi zadaniami są zapewnienie i ukierunkowane na cel rozmieszczenie personelu. W praktyce zasobów ludzkich wiele firm angażuje nie tylko procesy zarządzania, ale także interakcje i emocje personelu. 

Nowoczesne zarządzanie personelem ma na celu trwały sukces. W tym celu stosuje się ustalenia, metody, instrumenty zarządzania jakością ( TQM, EFQM ) i ład korporacyjny. Obecnie oczekuje się, że zarządzanie zasobami ludzkimi przyczyni się do zachowania wartości i tworzenia wartości w perspektywie długoterminowej. W tym celu należy wziąć pod uwagę potrzeby wszystkich zainteresowanych stron. Aby osiągnąć cele korporacyjne, wymagane są środki zorientowane na cel i planowanie zasobów w obszarze personelu oraz odpowiednia kultura korporacyjna. 

Konkretny projekt poszczególnych obszarów w indywidualnej firmie nazywany jest również polityką kadrową. W ramach polityki korporacyjnej określa się zatem zachowanie i sposób działania służący do osiągnięcia celów operacyjnych. W niektórych przypadkach takie postanowienia są określone w deklaracji misji korporacyjnej lub określone w instrukcji pracy. 

Angielski termin zarządzanie siłą roboczą reprezentuje raczej ograniczony i instrumentalny pogląd na zasoby ludzkie, to znaczy, że pracownik jest instrumentem realizacji celów korporacyjnych.

Jakie są funkcje biznesowe działu HR? 

Funkcje biznesowe działu HR to działania, które mają na celu zapewnienie firmie efektywnej i wydajnej pracy. Dział HR wspiera funkcjonowanie biznesu, poprzez redukcję kosztów i obniżanie ryzyka. 

 Funkcje biznesowe działu HR: 

Zatrudnianie 

Zatrudnienie to proces pozyskiwania, doboru i zatrudniania pracowników.  Etapy zatrudniania: 

• Planowanie zatrudnienia - określenie potrzeb kadrowych firmy w oparciu o strategię biznesową. 
• Wyszukiwanie kandydatów - identyfikowanie i pozyskiwanie potencjalnych pracowników. 
• Ocena kandydatów - przeprowadzanie rozmów kwalifikacyjnych i innych procedur selekcji. 

• Wdrożenie nowych pracowników - pomoc pracownikom w adaptacji do nowej roli i firmy 

Szkolenie  

Szkolenia umożliwiają rozwój pracowników i budowanie silnej kultury organizacyjnej. Dział HR przeprowadza różne formy szkoleń wewnętrznych, czyli organizowanych wewnątrz firmy i szkoleń zewnętrznych (przeprowadzanych przez zewnętrzne firmy szkoleniowe) które są dostosowane do potrzeb organizacji i jej pracowników.  

Przykłady szkoleń wewnętrznych to: 

• Instruktarz stanowiskowy – rozwijanie umiejętności technicznych, nauka nowych narzędzi czy technologii niezbędnych do wykonywania obowiązków w miejscu pracy 

• Szkolenia z prawa pracy- zrozumienie i przestrzeganie przepisów, obowiązków prawnych i zasad związanych z zatrudnieniem 
• Szkolenia z bezpieczeństwa i higieny pracy – zapewnienie i nauka zasad bezpieczeństwa na stanowisku pracy. 

Obsługa kadrowo – płacowa 

Obsługa kadrowo-płacowa to proces zapewnienia pracownikom informacji i usług związanych z zatrudnieniem.  

• Wypłata wynagrodzeń - dział HR odpowiada za obliczenie i wypłatę wynagrodzeń pracowników zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa pracy i regulaminami wewnętrznymi firmy. 

• Prowadzenie teczek pracowniczych – dział HR przechowuje dokumenty związane z zatrudnieniem pracowników, np. umowy o pracę, świadectwa pracy, dokumenty dotyczące szkoleń i rozwoju zawodowego. 
• Opracowanie systemu wynagrodzeń - dział HR opracowuje system wynagrodzeń, który będzie sprawiedliwy i motywujący dla pracowników 
• Premie i dodatki - dział HR odpowiada za przyznawanie pracownikom premii i dodatków, które mają na celu docenienie ich pracy i zaangażowania. 

Motywowanie  

Motywowanie to proces inspirowania pracowników do osiągania celów firmy.  

• Motywacja materialna – wypłata może być stała albo składać sie z kilku elementów i być zależna od określonych wyników pracy.  
• Docenianie pracy – wyrażanie uznania za pracę i zaangażowanie pracowników  
• Rozwój zawodowy – oferowanie możliwości rozwoju zawodowego – szkolenia, kursy, programy mentoringowe.  
• Środowisko pracy – zapewnienie przyjaznego i wspierającego środowiska, a także zachecanie do zdrowego odzywania (owocowe dni) oraz wspólne ćwiczenia (joga w pracy).  
• Kary finansowe – dział HR ma do dyspozycji system kar 

Pozostałe funkcje działów HR 

• Zarządzanie wydajnością – dział HR ocenia wyniki pracy pracowników. Identyfikuje ich mocne i słabe strony, a także ustala cele i ścieżki rozwoju. 
• Znajomość prawa pracy – dział HR na bieżąco śledzi obowiązujące przepisy prawa pracy. 
• RODO w obszarze rekrutacji – dział HR zapewnia zgodność z RODO podczas procesu rekrutacji. 
• Zwalnianie pracowników (offboarding) 

Jakie systemy informatyczne wykorzystuje się w dziale HR?

Systemy informatyczne w dziale HR wspierają procesy takie jak rekrutacja, budowa grafików pracy, zarządzanie wnioskami urlopowymi czy rozliczanie delegacji. System HR automatyzuje żmudne, rutynowe procesy.

Dwa popularne systemy do zarządzania zasobami ludzkimi to HRIS (Oracle) i HRM firmy Comarch. Oba systemy dostarczą narzędzi niezbędnych do optymalizacji funkcji personalnych w przedsiębiorstwach. Współczesne technologie oferują rozwiązania dopasowane do indywidualnych potrzeb działu HR, niezależnie od wielkości i profilu działalności organizacji. 

Co to jest HRIS?

Human Resource Information System (HRIS) to interaktywny system zarządzania informacjami dostarczany przez międzynarodowy koncern Oracle Corporation. System HRIS porządkuje zadania i procesy kadrowe, ułatwia prowadzenie rejestrów i tworzenie raportów. Program utrzymuje i przetwarza szczegółowe informacje o pracownikach. HRIS tworzy zasady i procedury kadrowe oraz zarządza nimi. 

Co to jest Comarch HRM?

Comarch HRM to aplikacja służąca do zarządzania m.in. czasem pracy i urlopami. Comarch HRM to narzędzie informatyczne dla każdego pracownika w organizacji, który z poziomu panelu administracyjnego może zarządzać nieobecnościami, urlopami i delegacjami. Ponadto Comarch HRM służy w dziale HR do planowania pracy i rozwoju pracowników. Z Comarch HRM można korzystać z poziomu przeglądarki internetowej lub aplikacji mobilnej.

Na czym polega praca w dziale HR?

Praca w dziale Human Resources polega na zarządzaniu zasobami ludzkimi w firmie. Dział HR to część organizacyjna firmy, która zajmuje się profesjonalnym prowadzeniem rekrutacji i motywacją pracowników. Dział HR dba o rozwój zatrudnionych. 

Jakie umiejętności są potrzebne do pracy w HR?

Od pracownika działu HR wymagane są umiejętności twarde i miękkie. Umiejętności twarde to znajomość prawa pracy, księgowości i przepisów podatkowych. Umiejętności miękkie to m.in.:

• Komunikatywność – umiejętność budowy relacji z ludźmi i efektywnego przekazywania informacji.
• Praca zespołowa – zdolność do współpracy z innymi osobami.
• Organizacja pracy – kompetencje z planowania i zarządzania czasem i zadaniami.
• Rozwiązywanie problemów – umiejętność zachowania w trudnych sytuacjach.

Czym różnią się kadry od HR? 

Kadry są skoncentrowane na zadaniach administracyjnych, a HR przyjmuje bardziej holistyczne i strategiczne podejście do zarządzania ludźmi w organizacji.

Kadry i HR – różnice 

Różnice pomiędzy kadrami a HR wyjaśniamy na poniższej grafice:

Czy kadry i HR to to samo? 

Nie, kadry i dział HR to nie to samo. Kadry skupiają się na aspektach administracyjnych, a dział HR ma szerszy zakres odpowiedzialności (m.in. rekrutacja, zatrudnianie, wynagrodzenie, benefity, ocena pracowników, prawo pracy). 

Jakie jest przeciętne wynagrodzenie w HR?

Informacji na temat wynagrodzeń w HR dostarcza „Raport płacowy 2023” Hays Poland. Widzimy wyraźne tendencje dotyczące wynagrodzeń w dziale Zasobów Ludzkich. Mediana płac brutto na stanowiskach kształtuje się następująco: 

• Dyrektor ds. Zasobów Ludzkich - 25.000 zł 
• Kierownik ds. Zasobów Ludzkich - 20.000 zł 
• HR Business Partner - 15.000 zł 
• Specjalista ds. Rekrutacji - 8.000 zł 
• Młodszy Specjalista ds. Zasobów Ludzkich - 6.000 zł 

Z komentarza do raportu wynika, że pracodawcy coraz bardziej doceniają swoich pracowników i skupiają się na ich satysfakcji, a wyspecjalizowani eksperci, zwłaszcza w obszarze kadrowo-płacowym, stają się szczególnie pożądani. W 2022 roku specjaliści HR otrzymali niesatysfakcjonujące podwyżki. Inflacja spowodowała, że wzrosty wynagrodzeń nie były zgodne z oczekiwaniami. Największe zmiany płac dotyczyły stanowisk eksperckich. 

Należy pamiętać, że wynagrodzenia w dziale HR mogą się różnić w zależności od regionu, wielkości firmy i branży. 

Ile zarabia początkujący pracownik w HR?  

Młodszy specjalista w dziale HR, który często jest początkującym pracownikiem, może liczyć na wynagrodzenie w zakresie od 4.700 zł do 6.500 zł, z medianą na poziomie 6.000 zł.  

Jak rozwijać się w obszarze human resources? 

• Literatura HR – czytanie specjalistycznych publikacji pozwala na zrozumienie zagadnień teoretycznych i praktycznych związanych z HR. Warto wybierać tytuły polecane przez ekspertów i recenzowane przez praktyków. 
• Czasopisma HR – regularne przeglądanie czasopism to pozostawanie na bieżąco z najnowszymi informacjami, badaniami i trendami rynkowymi. 
• Organizacje HR- członkostwo w stowarzyszeniach i organizacjach HR pozwala na wymianę doświadczeń, nawiązywanie wartościowych kontaktów zawodowych oraz uczestnictwo w wydarzeniach dedykowanych specjalistom. 
• Konferencje i szkolenia HR – uczestnictwo w wydarzeniach umożliwia spotkania z ekspertami, dyskusje o aktualnych wyzwaniach w HR oraz pogłębianie umiejętności podczas warsztatów. 

• Forum dla kadry menedżerskiej i HR organizowane przez Polskie instytucje (np. Narodowe Centrum Kultury) 
• Blogi HR- śledzenie blogów pozwala na zdobycie praktycznej wiedzy, inspiracji oraz poznawanie nowych narzędzi wykorzystywanych w pracy HR. 
• Podcasty w tematyce HR -  słuchanie podcastów porusza aktualne problemy i oferuje ciekawe rozmowy z ekspertami. 
• Sieciowanie – budowanie sieci kontaktów zawodowych, zarówno w środowisku offline, jak i online, jest nieocenione dla wymiany wiedzy i poszerzania horyzontów.

Literatura w tematyce zarządzania zasobami ludzkimi – TOP 9 książek  

• Managing Human Resources – Snell Scott, Morris Shad, Cengage Learning, 2022. 
• Zarządzanie zasobami ludzkimi – Armstrong Michael, Stephen Taylor , Wolters Kluwer Polska, 2016. 
• Zarządzanie zasobami ludzkimi – Zając Czesław, Wydawnictwo WSB, 2007. 
• Metody i techniki zarządzania zasobami ludzkimi – Sułkowski Łukasz, Difin, 2016.  
• Managing human resources – Jackson Susan E., Schuler Randall S., Werner Steve, Oxford University Press, 2018. 

• Developing human resources – Nadler Leonard, Nadler Zeace, Jossey-Bass, 1989.  
• Human Resources Management – Dessler Gary, Pearson Education, 2016. 
• The Talent Management Handbook – Ulrich Dave, Harvard Business Review Press, 2003. 
• The HR Scorecard – Ulrich David, Becker Braian E., Hauselid Mark A., Harvard Business Review Press, 2001. 

Czasopisma HR

• Personel i Zarządzanie, Infor PL 
• Harvard Business Review, EuroPress Polska 
• People Management 
• Personel Plus, Wolters Kluwer Poland/HR Razem (od 01/23) 
• Human Capital  
• HR Manager – Business Press 
• HR Forum  
• Personel  
• HR Bussines Partner, Forum Media Polska 

Szkolenia HR 

Sposobem na zdobycie nowych umiejętności i wiedzy są szkolenia dla pracowników działów HR.  

• Szkolenia organizowane przez międzynarodowe instytucje (np. Chartered Institute of Personnel and Development (CIPD)) 
• Szkolenia HR organizowane w ramach podstawowej działalności biznesowej Grupy MTC 
• Szkolenia organizowane przez portale branżowe 
• Szkolenia organizowane przez uczelnie wyższe 
• Akademia HR -dofinansowania usług rozwojowych, obsługiwane przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) 

Społeczność HR w Polsce i na świecie 

Społeczność HR to doskonałe miejsce do wymiany wiedzy i doświadczeń. Warte uwagi są organizacje takie jak: 

• Polskie Stowarzyszenie HR, Polska/ Poland (Warszawa) 
• European Association for People Management, Wielka Brytania/United Kingdom (London) 
• The Society for Human Resource Management, Stany Zjednoczone/USA (Alexandria,Virginia)  
• World Economic Forum, Szwajcaria/ Switzerland (Genewa) 

Jakie są możliwości rozwoju kariery zawodowej w dziale HR?

Aby rozwijać karierę zawodową w dziale HR, warto zdobywać doświadczenie w różnych obszarach zarządzania zasobami ludzkimi. Warto uczestniczyć w szkoleniach i kursach, które pomogą zdobyć nowe umiejętności i wiedzę. Możliwości kariery w HR są szerokie i różnorodne:  

• Dyrektor HR - Human Resources Director – osoba odpowiedzialna za cały dział HR w firmie. 

• HR Business Partner - osoba, która współpracuje z biznesem w celu wspierania jego strategii i celów. Aby dowiedzieć się więcej na temat stanowiska HRBP, zapoznaj się z artykułem HR Business Partner. 
• Kierownik ds. zasobów ludzkich - Human Resources Manager – osoba, która współpracuje z biznesem w celu wspierania jego strategii i celów.  
• Specjalista ds. zasobów ludzkich - Human Resources Specialist - osoba, która ma specjalizację w określonym obszarze HR, takim jak rekrutacja, szkolenia, czy wynagrodzenia.  
• Młodszy specjalista ds. zasobów ludzkich - Junior Human Resources Specialist - osoba, która jest na początku swojej kariery w HR. 
• Asystent ds. zasobów ludzkich - Human Resources Assistant – osoba, która wspiera pracę działu HR. 

• Kierownik ds. kadr i płac – Human Resources and Pay Manager – osoba odpowiedzialna za zarządzanie kadrami i płacami w firmie.   
• Kierownik ds. rekrutacji - Recruitment Manager – osoba odpowiedzialna za rekrutację pracowników w firmie. 
• Specjalista ds. szkoleń – Training Specialist - osoba która szkoli pracowników innych działów oraz dzieli się wiedzą branżową z pracownikami działu HR.  
• Specjalista ds. benefitów i wynagrodzeń - Benefits and Compensation Specialist – osoba, która zajmuje się benefitami i wynagrodzeniami pracowników w firmie. 
• Specjalista ds. wizerunku pracodawcy - Employer Branding Specialist – osoba, która zajmuje się budowaniem wizerunku pracodawcy. 

Jakie wykształcenie jest niezbędne do pracy w HR? 

Osoby zainteresowane pracą w dziale HR, powinny posiadać wykształcenie humanistyczne lub ekonomiczne. Wykształcenie z zakresu zarządzania zasobami ludzkimi jest szczególnie korzystne. Wiedza z zakresu prawa pracy jest niezbędna. 

HR Business Partner 

HR Biznes Partner to specjalista Human Resources, który łączy dział zarządzania zasobami ludzkimi z interesariuszami i komórkami organizacyjnym przedsiębiorstwa. HRBP zarządza talentami oraz rozwija kultury organizacyjne firmy. Więcej  przeczytasz w artykule HR Business Partner – kluczowa rola w biznesie.   

Agencja HR – charakterystyka i sposób działania 

Agencja HR to podmiot, który specjalizuje się w obszarze zarządzania zasobami ludzkimi. Jej działalność polega na wykonywaniu zadań z zakresu HR na zlecenie przedsiębiorstw. 

Agencja HR może świadczyć usługi takie jak: 

• rekrutacja i selekcja pracowników 

• szkolenia i rozwój pracowników 
• wynagrodzenia i benefity 
• relacje pracownicze 
• administracja HR 
• compliance HR 

Usługi HR dostarczane przez agencję HR nazywane są outsourcingiem HR. 

Outsourcing HR 

Outsourcing HR to proces zlecania części lub całości zadań z zakresu zarządzania zasobami ludzkimi zewnętrznej firmie. Poniżej przyjrzymy się czym jest outsourcing HR, na czym polega i jakie są jego zalety. 

Co to jest outsourcing HR 

Outsourcing HR to proces polegający na zatrudnianiu firm zewnętrznych do obsługi procesów związanych z zasobami ludzkimi i zadaniami administracyjnymi. Może dotyczyć obszarów HR, takich jak: rekrutacja i selekcja pracowników, szkolenie i rozwój pracowników, wynagrodzenia i benefity. Idea outsourcing HR zakłada oszczędność kosztów, wzrost wydajności, zwiększenie elastyczności, uwolnienie zasobów wewnętrznych. 

Na czym polega Outsourcing w HR 

Outsourcing polega na przekazaniu części zadań, procesów i projektów do realizacji wyspecjalizowanej w tej dziedzinie firmie. Wyróżniamy outsourcing kontraktowy (zewnętrzny), kapitałowy (wewnętrzny) oraz pracowniczy.  

Kontaktowy outsourcing polega na przekazaniu zadań zewnętrznej firmie. Outsourcing kapitałowy polega na utworzeniu spółki – córki, która przejmuje pewien obszar działalności.  

Outsourcing pracowniczy polega na wynajęciu pracownika od firmy outsourcingowej lub agencji zatrudnienia. Osobę tą oddelegowuje się do wykonania konkretnych zadań. 

Jakie są zalety Outsourcingu HR? 

1. Elastyczność – zewnętrzna firma szybko dostosowuje się do zmieniających potrzeb.  
2. Oszczędność kosztów – zewnętrzna firma może świadczyć usługi po niższych cenach niż wewnętrzne działy. 
3. Dostęp do specjalistycznej wiedzy – zewnętrzna firma gwarantuje dostęp do aktualnej wiedzy i najlepszych praktyk w dziedzinie zarządzania zasobami ludzkimi. 
4. Uwolnienie zasobów wewnętrznych – firma zewnętrzna uwalnia zasoby wewnętrzne przedsiębiorstwa na rzecz realizacji kluczowych celów biznesowych. 

Czym się różni HR od HRM?

HR (Human Resources) i HRM (Human Resource Management) są często używane zamiennie, jednak istnieją różnice, które pokazujemy na poniższej grafice:

Różnice pomiędzy HR i HRM 

HR jest skoncentrowane na operacyjnym zarządzaniu personelem i codziennych funkcjach związanych z pracownikami. HRM zajmuje się bardziej strategicznym i całościowym podejściem do pracy i rozwoju personelu w organizacji.

HRM zajmuje się procesami i strategiami, które mają na celu optymalizację wykorzystania zasobów ludzkich w celu zwiększenia ogólnej wartości dodanej do organizacji.

Podsumowanie

HR to nie tylko dział w firmie, ale również szeroka działalność operacyjna, która pomaga organizacji rosnąć i prosperować. Zrozumienie różnic pomiędzy HR a HRM oraz kadrami pozwala na lepsze ustrukturyzowanie wewnętrznych procesów i jasne rozgraniczenie odpowiedzialności. Zarządzanie zasobami ludzkimi, rozwijanie talentów, dbanie o relacje w zespole, a także wykorzystywanie nowoczesnych technologii do usprawnienia procesów – to wszystko wpływa na sukces organizacji.

FAQ